Epiretinal membranlar, merkezi görmeyi sağlayan makula (sarı nokta) bölgesinin üzerini kaplayarak merkezi görmeyi azaltan zarlardır. Çoğunlukla normal yaşlanma süreci nedeniyle, eşlik eden herhangi bir göz hastalığı olmaksızın (idiyopatik) görülen bu hastalık ayrıca diyabet, damar tıkanıklıkları, laser fotokoagülasyon sonrası, enflamatuar hastalıklar, tümörler, retina dekolmanı ve göz travması gibi durumlarla beraber de görülebilir.
Resim 1 (a,b): Üstteki resimlerde beyaz renkte, damarların ve makulanın yüzeyini kaplayan, minimal bir çekinti yapan epiretinal membranlar görülmektedir (siyah oklar).
Epiretinal membran bulunan hastalarda genellikle membranın makulaya yaptığı traksiyon (çekinti) ve distorsiyon (normal yerinden kaydırma) nedeniyle, yavaş ilerleyen, cisimleri kırık görme (metamorfopsi) , okumada güçlük, çift görme ve santral görme kaybı şikayetleri bulunur.
Hastalar şikayetlerinin ilerlemesini değerlendirmek için Amsler kartından faydalanabilirler. Normal Amsler kartı, 5 mm eninde ve 5 mm boyunda küçük karelerden oluşan bir karttır. Sarı nokta hastalığı ve makulayı bozan diğer makula hastalıklarında, erken tanı amaçlı kullanılmaktadır.
Resim 2: Normal Amsler kartı algılanması görüntüsü. Sağlıklı makula ile Amsler kartındaki çizgiler düzgün ve birbirine paralel olarak görülmektedir.
Resim 3: Hastalık durumunda bozulmuş Amsler kartının algılanması görüntüsü. Ortadaki siyah noktaya bakıldığında etraftaki çizgilerde eğrilme, kırılma ya da kaybolma tespit ediliyorsa, makulada hasar olduğu anlamına gelir.
Bu tip hastalarda görme keskinliği testinden sonra, lens kullanılarak yapılacak biyomikroskopik muayene tanıyı koymada yeterli olacaktır.
Optik koherens tomografi OKT diye adlandırılan, makulanın dikey ve yatay kesitlerini alan tomografi tetkiki ile de epiretinal membranın varlığı gösterilebilir.
Resim 4: Yandaki resimde OKT ile normal makula görünümü izlenmektedir. Normalde tüm retina tabakaları belli aralıklarla ve belli renklerde görülmektedir. Kırmızı okla gösterilen kavis normal fovea çukurluğudur.
Resim 5 (a,b) : OKT ile epiretinal membran görünümü. Foveal çukurluğun kaybolduğu, en üstte membrana ait, kırmızı-sarı hiperreflektans alanlar seçilmektedir (kırmızı oklar).
Epiretinal membran tanısı olan hastalarda, hayat standartını bozacak düzeyde görme keskinliğinde azalma ortaya çıktığında tedavi, cerrahidir. Görmenin azalmasının yanı sıra, cisimlerin belirgin biçiminde eğri görülmesi, hekimi cerrahi tedavi uygulamaya yönlendirir. pars plana vitrektomi adı verilen bu operasyonla makula üzerindeki zar, özel mikrocerrahi aletler yardımı ile soyulur. Böylelikle makula üzerindeki çekme kuvveti ortadan kaldırılır. Operasyon sonunda, hastanın görme düzeyi artabilir veya aynı kalabilir. Bu, hastanın iyileşmeye karşı vereceği cevaba göre değişir.