Retina, görmeyi sağlayan, sinir lifi tabakasından ve retina pigment epitel tabakasından oluşan, göziçi duvarını kaplayan, saydam bir dokudur.
Retina dekolmanı, görmeyi ciddi şekilde tehdit eden, yılda 10,000 kişiden birisinde gözlenen, acil olarak tedavi edilmezse ciddi görme kaybına neden olabilen bir göz hastalığıdır. Retina sinir lifi tabakasının, altındaki retina pigment epitel tabakasından ayrılması sonucunda retina dekolmanı meydana gelir. Genelde sebep, retinada oluşan delik veya yırtık sonucunda iki tabaka arasına sıvı sızıntısıdır.
Resim 1: Retina dekolmanı olan hastanın gözdibi fotoğrafı. Retinanın olması gereken yerden ayrıldığı, öne doğru geldiği, yer yer üst üste katlandığı görülmektedir. Retinanın normal pembe rengini kaybettiği, daha opak (beyaz) hal aldığı izlenmektedir (siyah oklar).
Retina dekolmanı, gözün uzamasına neden olan yüksek miyopisi olan hastalarda daha sıktır.
Ailesel ve bazı dejeneratif hastalıklarda, bazı enfeksiyonlarda ve yaş arttıkça retina ve gözün içerisini dolduran, retinaya sıkı yapışmış, jel kıvamındaki vitreusta incelmeler ve bozulmalar meydana gelir. Vitreus retinadan ayrılır. Buna vitreus dekolmanı denir. Retinası sağlıklı olan insanlarda vitreus dekolmanından sonra genelde herhangi bir problemle karşılaşılmaz. Retinasında incelme, bozulma olanlarda vitreus ayrılırken retinayı da beraber çeker ve retinada yırtıklara neden olabilir. Çekintiler hasta tarafından ışık çakması olarak algılanır. Ayrıca yırtılan retina bölgesinden damar da geçiyorsa çekintiler bir miktar kanamaya sebep olabilir. Bu da genelde kurum yağması şeklinde şikayetlere neden olur.
Resim 2: Yandaki resimde retinada dev yırtığın yukarıdan aşağıya doğru uzandığı, yerinden ayrılan retinanın üzerine katlandığı izlenmektedir (siyah ok).
Resim 3: Normal göz ultrasonografi görüntüsü. Gözün arkasını dolduran göz sıvısı (vitreus) beyaz okla, retina tabakası siyah okla gösterilmektedir.
Resim 4: Yandaki resimde retina dekolmanı olan hastanın ultrasonografisi izlenmektedir. Retinanın normal yerinden ayrılıp öne doğru geldiğini görmek mümkündür (beyaz ok).
Retina dekolmanı olan bir kişide bir bölgede sabit siyah leke, bulanıklık, perde hissi gibi şikayetler gelişir. Makula diye adlandırılan gözün görme merkezi de yerinden ayrıldığında merkezi görme de kaybolur.
Tedavi edilmemiş, uzun süreli retina dekolmanı sonucu tam görme kaybı ve göz küresinde küçülme meydana gelir.
Retina dekolmanı her yaşta ortaya çıkabilirse de, göz travması, ileri derecede miyopi, daha önce geçirilmiş göz cerrahisi, göz dibi muayenesinde ileride dekolmana yol açabilecek bozuklukların saptanmış olması, ailede dekolman geçirmiş bireylerin olması, diğer gözün daha önce dekolman geçirmesi gibi durumlar retina dekolmanı için risk taşıyan durumlardır.
Retinadaki yırtık veya delikler, bazı incelmiş, yapısı bozulmuş bölgeler, retina dekolmanına neden olmamışlarsa laser fotokoagülasyonla tedavi edilirler.
Eğer retina dekolmanı gelişmişse tedavi cerrahidir. Cerrahi tipi, hastanın klinik durumuna göre değişir. Pnömotik retinopeksi, çökertme cerrahisi ya da pars plana vitrektomi, retina dekolmanı tedavisinde başvurulan cerrahi seçeneklerdir. Ameliyatın başarısı, dekolman süresi, sahanın genişliği, yeri, yırtıkların sayısı ve durumuyla ilişkilidir. Dekolman ne kadar ileri seviyedeyse ve ne kadar uzun süredir mevcutsa tedavinin başarısı da o kadar düşük olacaktır. Bu nedenle hastaların vakit kaybetmeden bu konuda uzman bir göz hastalıkları uzmanına başvurmaları gerekmektedir.